Ketenaanpakken: wat is de status?

Het Menzis inkoopbeleid gecombineerde leefstijl (GLI) 2024 is per 1 april 2023 gepubliceerd. Dit richt zich vooralsnog op volwassenen, maar wordt later dit jaar uitgebreid voor kinderen. In dit beleid staat dat we een nog betere samenwerking willen realiseren tussen het sociale- en medische domein. Dit doen we bij voorkeur via regionale samenwerkingsverbanden. Sinds 2019 werken we al veel samen met gemeenten en hebben we aanvullende afspraken gemaakt voor mensen met een Garantpolis. In het GALA hebben we met elkaar de afspraak gemaakt dat er een goede samenwerking is tussen het medische en sociale domein. Van belang daarbij is om de hele keten voor mensen met overgewicht en obesitas goed in te richten.

In de herziene richtlijnen vanuit PON en de handreiking (nu nog in concept) is deze samenwerking ook weer als belangrijk aandachtspunt genoemd. In de herziene richtlijn van PON staat dat de Integrale aanpak bij de behandeling van zowel volwassenen als kinderen met obesitas (individuele preventie) zeer belangrijk is. Er dient een netwerkaanpak te worden gehanteerd die is ingebed in een integrale aanpak die ook inzet op de collectieve preventie (bijvoorbeeld een gezonde leef-/wijk-/werk- en schoolomgeving). In een netwerkaanpak werken verschillende organisaties en professionals uit het zorgdomein en het sociaal domein samen in een lokaal netwerk, om de zorg goed op elkaar aan te sluiten en zorg op maat te bieden. Een centrale zorgcoördinator, een taak die bij een zorgprofessional belegd kan worden, zorgt voor samenhang in de aanpak. Voor deze centrale zorg coördinator is geen vergoeding vanuit basisverzekering (Zvw), maar dit kan worden vergoed vanuit de GALA SPUK gelden. Vanuit de Zvw worden nu alleen nog de RIVM erkende GLI programma’s vergoed bij een matig verhoogd gewichtsgerelateerd risico (GGR). Dit gaat om verzekerden met een BMI vanaf 25 met gezondheidsrisico’s zoals hart- en vaatziekten en diabetes of om verzekerden met een BMI vanaf 30.

In het GALA is afgesproken dat binnen het sociale domein aanbod dient te worden ingericht binnen 5 categorieën. Hoe het aanbod precies wordt vormgegeven en hoe groot dit dient te zijn, kan per gemeente verschillen. De 5 categorieën waar het om gaat zijn:

• Schuldhulpverlening
• Algemene ondersteuning zoals welzijnswerk en maatschappelijke werk
• Sport en beweeg aanbod
• Activiteiten op het gebied op gezonde voeding zoals het toegankelijk maken van gezond aanbod volgend de schijf van vijf
• Activiteiten op sociaal emotioneel gebied, zoals bijvoorbeeld ondersteuning bij eenzaamheid.

Vanuit het IZA en het GALA is afgesproken dat zorgverzekeraars en gemeenten met ingang van 1 januari 2024 in elke regio starten met het inrichten van een ketenaanpak voor kinderen met overgewicht en obesitas. Per 1 januari 2024 treedt nieuwe regelgeving van de Nza in werking, waarmee onderdelen van de ketenaanpak bekostigd kunnen worden vanuit de Zorgverzekeringswet. Dit betekent dat een kind met een matig verhoogd GGR, geholpen kan worden door een centrale zorgverlener en hiervoor vergoeding ontvangt vanuit de basisverzekering. In 2024 mag de JGZ-verpleegkundige met een opleiding tot centrale zorg verlener deze rol uitvoeren.

Deze centrale zorgverlener neemt een brede anamnese af en kijkt wat dit kind en het gezin eerst nodig heeft voordat het mogelijk doorstroomt naar een GLI op maat uitgevoerd door een leefstijl professional met een extra opleiding gericht op kinderen.

Op dit moment is nog niet aan de benodigde randvoorwaarden (zoals bijvoorbeeld inrichting declaratiesystemen, herkenning professionals en kwaliteitsborging en erkende effectieve GLI-programma’s) voldaan om de onderdelen die vergoed kunnen worden vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) landelijk en regionaal in te kopen per 1 januari 2024. Daar wordt op dit moment nog hard aan gewerkt om in 2024 wel een eerste stap te kunnen zetten bij het vergoeden van de rol van de centrale zorgverlener en de uitvoerder van de GLI. Meer hierover is te lezen in de procesupdate van de landelijke projectgroep die is gepubliceerd op de KnGG website.

Vanuit het IZA en het GALA is afgesproken dat zorgverzekeraars en gemeenten met ingang van 1 januari 2024 in elke regio starten met het inrichten van een ketenaanpak valpreventie voor ouderen met een valrisico. Sinds donderdag 5 oktober is er door de NZa nieuwe regelgeving gepubliceerd dat de onderdelen van de ketenaanpak per 2024 bekostigd kunnen worden vanuit de basisverzekering (Zvw). Er is nu een prestatiebeschrijving voor de valrisicobeoordeling opgenomen in de beleidsregel overige geneeskundige zorg en voor de valpreventieve beweeginterventie is een aparte beleidsregel en regeling opgesteld.

Er zijn daarbij 2 onderdelen die in aanmerking komen vanuit vergoeding vanuit de basisverzekering:

• Een valrisicobeoordeling (of ook wel de screening, de valanalyse) waar ouderen met een hoog valrisico worden onderzocht op aanwezige valrisicofactoren, zodat op maat adviezen en interventies gegeven kunnen worden. Deze valrisicobeoordeling wordt uitgevoerd volgens de beschrijving die is opgenomen in het document en instrument De valanalyse. Dit wordt in 2024 onder verantwoordelijkheid van een huisarts uitgevoerd. Mogelijk dat een deel van de werkzaamheden uit de beschrijving van de valanalysedoor een POH-ouderenzorg, een fysio –of oefentherapeut of ergotherapeut die geschoold zijn in de valanalyse wordt gedaan. Er wordt momenteel gewerkt aan een aparte beleidsregel en prestaties, zodat deze zorg ook daadwerkelijk in 2024 geleverd kan worden.
• Valpreventieve beweeginterventie: op basis van de valrisicobeoordeling kan een huisarts de oudere met een hoog valrisico (zie afbeelding hieronder, de beslisboom ten aanzien van de valrisico-indeling) doorverwijzen voor een valpreventieve beweeg interventie. Dit is een afgebakend trainingsprogramma gericht op het verminderen van valrisico’s. Indien er door de huisarts ook onderliggend lijden is vastgesteld verwijst deze door naar een gekwalificeerde Otago fysio- of oefentherapeut voor een programma Otago Thuis. Dit wordt bekostigd vanuit de basisverzekering, maar hier geldt wel een eigen risico voor. Indien er geen sprake is van onderliggend lijden dan kan de huisarts doorverwijzen naar erkende valpreventieve beweeginterventies gefinancierd vanuit de GALA SPUK gelden. Dit zijn bijvoorbeeld de erkende interventies Vallen is Verleden Tijd, In Balans of Otago Groep. Meer informatie over deze ketenaanpak en de erkende interventies is te vinden op deze pagina van VeiligheidNL.

De opdracht vanuit het GALA is dat (aanstaande) ouders in een kwetsbare situatie tijdig de juiste zorg en ondersteuning ontvangen, aansluitend op hun hulpbehoefte. Dit richt zich primair op het verminderen van risicofactoren die stress veroorzaken, zoals psychische problemen, financiële problemen, relatieproblemen, huisvestingsproblemen en hechtingsproblemen, maar ook het bevorderen van beschermende factoren. Het is ook belangrijk dat deze ouders ondersteund worden met betrekking tot een gezonde leefstijl, omdat gezond eten, geen alcohol tijdens de zwangerschap en niet roken eveneens van belang zijn voor een gezonde start.
Op dit moment is ook bij deze ketenaanpak nog geen duiding gedaan door het Zorg Instituut Nederland. Menzis schuift aan bij de landelijke tafels waarbij de inrichting van de ketenaanpak kansrijke start wordt besproken en de mogelijke knelpunten.

In het GALA is afgesproken dat zorgverzekeraars en gemeenten samenwerkingsafspraken maken om de ketenaanpak welzijn op recept in te richten. Voor deze aanpak is nog geen duiding door het Zorg Instituut Nederland (ZIN). Er is wel een handreiking voor een integraal inkoopadvies WOR, maar dit is richting gevend en niet verplicht.

WOR wordt ruim opgevat. Het betreft een werkwijze om mensen met psychosociale klachten te helpen door de samenwerking tussen huisarts, eerstelijns zorgverlener, welzijn en het sociaal domein. Meer informatie is te vinden op de website welzijnoprecept. Om goede afspraken te kunnen maken voor deze ketenaanpak tussen het sociale en medische domein is het allereerst belangrijk om per gemeente te weten wat er al aan welzijnsaanbod is of wordt ingericht. Op de landelijke WOR site wordt de status per gemeente bijgehouden van welke gemeenten al met WOR actief zijn in Nederland. Indien uw gemeente er nog niet tussen staat, meldt het dan. Vanuit Menzis hebben wij het mogelijk gemaakt dat huisartsen onder “meer tijd voor patient” het gesprek over welzijn gerelateerde problemen kunnen voeren en kunnen doorverwijzen naar welzijnsaanbod. Zie voor meer informatie over meer tijd voor de patiënt, de leidraad.