Doe het bewust en met mate.
Misschien heb je de uitspraak ‘zitten is het nieuwe roken’ al vaker gehoord. Is zitten echt zo dodelijk? Of valt het allemaal wel mee? En wat gebeurt er in je lichaam als je veel zit?
Zitten wordt ook wel het nieuwe roken genoemd, omdat veel zitten gezondheidsrisico's met zich meebrengt. Namelijk een hoger risico op vroegtijdig overlijden en overlijden aan hart- en vaatziekten. Helaas is het dus écht erg ongezond. En we zitten met z'n allen tegenwoordig veel te veel. Maar eigenlijk klopt de vergelijking met roken niet helemaal. Je kunt zitten beter vergelijken met teveel zonnen. En daarbij geldt het advies: doe het bewust en met mate. Als je beschermd de zon in gaat, de zon tussen 12 en 3 uur 's middags vermijdt én zorgt dat je niet verbrandt, is zonlicht wel goed voor je.
Roken zou je helemaal niet moeten doen, want dat is in geen enkel opzicht goed voor je. Dat geldt niet voor zitten: het hoort erbij en is onmogelijk om helemaal te vermijden.
Ook al zit je stil, toch is je lichaam continu hard aan het werk. Voedingsstoffen worden voortdurend omgezet naar energie en suikers en vetten worden afgebroken. Dit zijn belangrijke processen, waar je eigenlijk niets van merkt. Zit je veel en lange tijd achter elkaar, dan kan je lichaam de suikers en vetten minder goed verwerken. Dat komt omdat je spieren, en vooral je beenspieren - de grootste spieren van het lichaam - nauwelijks iets doen als je stilzit. Als je die spieren niet gebruikt, wordt het vet en de suiker uit je bloed minder snel opgenomen. Daardoor heb je een hoger risico op hart- en vaatziekten en het ontwikkelen van diabetes type 2. Zitten is dus zeker niet onschuldig. Terwijl jij niets doet, veranderen ongemerkt de biochemische processen in je lichaam en dat schaadt je gezondheid.
Bij veel zitten heb je dus een hoger risico op het krijgen van hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Maar waar ligt dan de grens als het gaat om te veel zitten? Amerikaans onderzoek van Ekelund e.a. (2019) laat zien dat het risico op vroegtijdig overlijden geleidelijk toeneemt als je rond de acht uur per dag zit. Loopt dat op tot meer dan 9,5 uur, dan stijgt het risico nog veel verder!
Als we kijken naar dit onderzoek, zit je voor je gezondheid dus dagelijks liever niet langer dan 7 uur. Er is vanuit de wetenschap op dit moment nog geen richtlijn voor het abslute maximum, maar we weten wel: langdurig zitten is ongezond.
Voor bewegen is er wel een richtlijn. Beweeg je per week 150 minuten matig intensief, dan is het gezondheidsrisico van zitten kleiner dan bij mensen die dat niet doen. Let op, het risico wordt kleiner, maar is er dus nog wél. Dit geldt ook voor mensen die overdag veel zitten en ’s avonds nog een uurtje gaan sporten. Het compenseren van lang zitten door meer bewegen gaat helaas maar gedeeltelijk op.
Zitten is onvermijdelijk, maar hoe houd je het gezond? Het advies voor nu luidt: onderbreek het zitten met staan, lopen of een andere vorm van bewegen. En hoe intensiever je beweegt, hoe beter! Er zijn heel simpele manieren om regelmatig even in beweging te komen. Sta bijvoorbeeld elk halfuur even op en activeer je benen. Daarnaast is het belangrijk om niet langer dan twee uur aaneengesloten te zitten en op zo veel mogelijk momenten te proberen te bewegen, bijvoorbeeld door:
BMJ 2019; 366 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.l4570 (Published 21 August 2019) en Gezondheidsraad richtlijn 2017
https://www.allesoversport.nl/artikel/waarom-zitten-een-bedreiging-voor-de-gezondheid-is/
Heb je weleens last van je knie, rug, nek of schouders? En twijfel je of je daarmee naar de fysiotherapeut moet? Dan biedt de unieke app FysioZelfCheck uitkomst. Gratis bij je aanvullende verzekering!